طرحواره ملاک‌های سختگیرانه
بعضی افراد درگیر بایدگرایی‌های افراطی می‌شوند و به گونه‌ای آزاردهنده کمال‌طلب می‌شوند.
این افراد کاری را شروع نمیکنند، مگر این‌که مطمئن شوند تمام مقدمات و لوازم آن مهیاست.
این افراد سخت‌گیری‌های زیادی برای خود و دیگران دارند و اگر همه‌ی چیزهایی که می‌خواهند سرجای خود نباشد از نظر روحی به هم می‌ریزند.
وقتی درس می‌خوانند اگر حتی قسمت کوچکی از مطلب را یاد نگیرند احساس میکنند هیچ قسمتی را یاد نگرفته‌اند. طرحواره معیارهای سرسختانه باعث می‌شود شخص دچار استرس زیاد شود و کارهایش را نتواند انجام دهد.
در این صورت شخص به شدت از دست دیگران ناراحت می‌شود و حتی ممکن است به مرحله‌ی درماندگی برسد.
رفتارهای شایع افراد دارای تله معیارهای سرسختانه
آنها اغلب به جزئیات، زیاد توجه می کنند و عملکرد خود را نسبت به هنجار ( کار طبیعی)، کمتر برآورد می کنند. آنها در بسیاری از حوزه های زندگی مثل معیارهای اخلاقی، فرهنگی یا مذهبی، قواعد غیرقابل انعطافی دارند. تفکر آنها تقریباً همیشه حالت همه یا هیچ دارد. معتقدند که یا دقیقاً به معیارهایشان می رسند یا این که کاملاً شکست میخورند.
آنها به ندرت از موفقیت لذت می برند، چون از قبل برای کاری که باید خیلی خوب انجام بدهند، به شدت برنامه ریزی میکنند. افرادی که این طرح واره را دارند معمولاً دیدگاه شان این است که معیارهایشان بلند پروازانه نیستند، حتی احساسشان این است که این معیارها، طبیعی اند. آنها فقط کاری را انجام می دهند که از ایشان انتظار می رود. برای این که مشخص شود طرح واره آن ها ناسازگار است، باید در کارهای مربوط به طرحواره، نقص های مهمی وجود داشته باشد. این نقص ها می توانند فقدان لذت در زندگی، مشکلات مربوط به سلامتی، احساس ارزشمندی پایین، نارضایتی از روابط صمیمی و شغلی یا ناکارآمدی های دیگری باشند.
نشانه‌های طرحواره معیارهای سرسختانه
1- فکر می‌کنیم باید همیشه اول باشیم.
2- هیچ کاری ما را راضی نمی‌کند.
3- به خاطر انجام نگرفتن کارها به شدت دچار استرس می‌شویم.
4- بسیار رقابت‌طلب هستیم.
ویژگی‌های طرحواره ملاک های سخت گیرانه
1- شخص یا دنبال موفقیت‌های بزرگی است که تا به آنها نرسد احساس آرامش نمی‌کند. البته زمانی که به این موفقیت‌ها هم دست پیدا می‌کند باز هم احساس می‌کند باید دنبال موفقیت‌های بزرگتری بود.
2- در تصمیم‌گیری‌ها بسیار تعلل می‌کند، زیرا فکر می‌کند هنوز شرایط ایده‌آل فراهم نیست.
3- از خیلی از جنبه‌های زندگی غافل می‌شود و فقط به آن‌چیزی که فکر می‌کند مهم است می‌چسبد.
4- سخت‌گیری‌های زیاد او دیگران را نیز به ستوه می‌آورد.
ریشه‌های تحولی طرحواره معیارهای سرسختانه
این طرحواره هم از دوران کودکی شکل گرفته است و دلایل مختلفی از جمله موارد زیر می‌تواند باعث ایجاد آن شده باشد:
1- عشق مشروط والدین: اگر فقط زمانی که کودک کار درستی انجام داده بود مورد تشویق قرار می‌گرفت شاید دچار کمال‌گرایی شده باشد و برای کسب تشویق فقط زمانی‌که کار خوبی انجام دهد خوشحال شود.
2- ملاک‌های بلندپروازانه‌ی والدین: بعضی از والدین برای بچ‌های آرزوهای دور و درازی دارند و فقط زمانی خوشحال می‌شوند که بچه به آرزوهایش برسد.
3- جبران شکست‌ها و تحقیرها: گاهی شخصی در زندگی مورد تحقیر قرار گرفته است و برای جبران آن و اثبات این‌که”من خوبم” تلاش فراوانی می‌کند و فقط می‌خواهد با موفقیت‌های بزرگ خود را به دیگران نشان دهد.
4- انتقاد زیاد دیگران: بعضی از کودکان مورد سرزنش و انتقاد زیاد قرارگرفته‌اند و برای رهایی از آن ممکن است روی به ملاک‌های سختگیرانه بیاورند و بخواهند با هر روشی موفقیت‌هایی به دست آورند تا دیگران را تحت تاثیر قرار دهند.
5- مسائل ژنتیکی: بعضی از افراد به صورت ژنتیکی سختگیر هستند و چیزی آنها را راضی نمی‌کند.
نشانه های خطر در روابط عاطفی و عاشقانه:
1. شما جذب کسانی می شوید که بسیار موفق، پولدار، صاحب مقام و منزلت اجتماعی می باشند.
2. شما جذب کسانی می شوید که دقیقاً مثل خودتان بسیار دقیق و وسواس باشند.
3. شما جذب کسانی می شوید که بسیار سختگیر و ایده الگر باشند.
4. شما جذب کسانی می شوید که مثل خودتان عاشق کار و تلاش هستند و استراحت نمیکنند.
5.شما و همسرتان به دلیل کار زیادی که دارید، فرصت چندانی برای با هم بودن ندارید.
6. ممکن است رابطه شما برای دیگران الگو باشد، اما خودتان چندان راضی نیستید.
7- شما جذب کسانی می شودی که از لحاظ مالی و حرفهای از شما پایین تر باشند تا بتوانید به آنها فخرفروشی کنید.
8، شما جذب کسانی می شوید که بسیار بی نظم و شلخته باشند.
9. شما جذب کسانی می شوید که مثل والدین تان، عشق خود را مشروط به شما ابراز می دارند.
10. شما جذب کسانی می شوید که در برابر معیارهای سختگیرانه تان کوتاه بیایند.
11. شما جذب کسانی می شوید که در برابر معیارهای شما کوتاه نیامده اند و از این بابت به او افتخار می کنید.
۱۲. شما جذب کسانی می شوید که تحصیلات عالی دارند زیرا تحصیل برای شما از اهمیت خاصی برخوردار است.
۱۳. شما جذب کسانی می شوید که برخلاف شما آدمهای راحت و آسانگیری هستند.
۱۴. شما جذب کسانی می شوید که بتوانند در کاهش فشارهای زندگی به شما کمک کنند.
مراحل تغییر تله ی زندگی معیارهای سخت گیرانه:
1- حوزه هایی از زندگی تان را مشخص کنید که زیر سیطره معیارهای سخت گیرانه یا نامتعادل قرار گرفته اند.
2- مزایای تلاش برای رسیدن به این معیارهای سخت گیرانه را بنویسید.
3- معایب تلاش برای رسیدن به معیارهای سخت گیرانه را بنویسید.
4- تلاش کنید که به تصور خود بال و پر بدهید و زندگی رها از این معیارها را تجسم کنید.
5- ریشه های تحولی و دلایل شکل گیری تله زندگی تان را درک کنید.
6- تصور کنید که اگر توقعات خود را کم کنید، چه اتفاقی می افتد.
7- میزان زمانی را که صرف حفظ این معیارها می کنید ، مشخص سازید.
8- با نظرخواهی از افراد معقول، دیدی دقیقتر و منطقی تر نسبت به این معیارها پیدا کنید.
9- با برنامه ریزی تدریجی یا تغییر رفتار، در راستای ارضای نیازهای اصلی تر گام بردارید.
احتمال وجود این طرحواره در شما در صورت پاسخ مثبت به بیشتر این سوالات:
۱.مهم نیست که چه کاری انجام دهم، من همیشه احساس می‌کنم زمان برایم کافی نیست.
۲.بیشتر اوقات احساس استرس و فشار می‌کنم.
۳.من نیاز دارم که همه کارها با استانداردهای بسیار بالایی انجام شود.
مطالعه کنید: طرحواره نقص و شرم
۴.باید احساس کنم از نظر عملکرد، بهترین هستم.
۵.من به‌ندرت خاموش می‌شوم و استراحت می‌کنم، زیرا به نظرم این کار اتلاف وقت است.
۶.روابط صحیحی ندارم، زیرا خودم را تحت‌فشار قرار می‌دهم و سخت کار می‌کنم.
۷.من بیش از حد تمایل به نوشیدن قهوه یا محرک‌های بیداری دارم، زیرا نمی‌خواهم وقتم را از دست بدهم.
۸.همیشه به نظر می‌رسد کارهای بیشتری برای انجام باشد.
۹.سلامتی من دچار مشکل شده است، زیرا فشار زیادی به خودم می‌آورم.
۱۰.من به راحتی عصبی و آزرده می‌شوم.
