اختلال شخصیت ضد اجتماعی
اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟
اختلال شخصیت ضد اجتماعی یا ASPD، نوعی اختلال شخصیت است که در آن فرد نمی‌تواند با موازین اجتماعی سازگار شود و در قبال رفتارهایش احساس گناه و اضطراب ندارد. مشخصه این اختلال، اعمال مداوم ضد اجتماعی یا خلاف قانون است، اما این اختلال همیشه مترادف با بزهکاری نیست؛ زیرا تبهکار یک واژه قانونی است و هر فرد با خصوصیات ضد اجتماعی را نمی‌توان به این صفت خواند. افراد داری شخصیت ضد اجتماعی عموماً خیلی اوقات خوش اخلاق، خوش برخورد و دارای جذابیت ظاهری هستند و در برخی مواقع از هوش اجتماعی بالایی برخوردار هستند اما در حوزه احساسات، توانایی همدلی کمتری نسبت به دیگران دارند و از جهت رسیدن به پست و مقام تلاش زیادی برای متقاعد کردن دیگران انجام می‌دهند.
خصوصیات مبتلایان به اختلال شخصیت ضداجتماعی
- به درست یا اشتباه بودن رفتار خود بی‌توجه هستند.
- دروغگویی و فریب دیگران برای بهره‌کشی.
- سنگدلی نسبت به دیگران.
- بی‌احترامی به دیگران.
- با استفاده از شوخ طبیعی بازیچه قرار دادن دیگران برای لذت شخصی.
- روابط ضعیف یا بر اساس سوءاستفاده از دیگران.
- غرور و استبداد شدید.
- رفتار مجرمانه و مشکلات زیاد با قانون.
- خصومت، پرخاشگری و خشونت.
- تحریک‌پذیری بالا و اضطراب.
- تکانش گری و ناتوانی در برنامه‌ریزی قبلی.
- عدم پشیمانی از آسیب‌هایی که رساندند.
- عدم همدردی و همدلی با دیگران.
- خطر پذیری بی‌دلیل یا رفتارهای پر خطر بدون توجه به امنیت خود و دیگران.
- زیر پا گذاشتن حقوق دیگران با بی‌صداقتی یا ارعاب.
- ناتوانی در فهم و درک عواقب رفتار منفی.
- عدم مسئولیت پذیری و ناتوانی تعهدات به کار یا مسائل مالی.
عوارض اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- آزار و اذیت خانواده.
- اعتیاد به مواد اعتیادآور مانند الکل.
- زندانی شدن.
- خودکشی یا دیگرکشی.
- احتمال ابتلاء به افسردگی یا اضطراب.
- از نظر اقتصادی اوضاع خوبی نخواهند داشت حتی احتمال بی خانمانی.
- به گروهای خلافکار و اراذل و اوباش وارد می‌شوند..
- مرگ زودهنگام به دلیل رفتارهای خشونت‌آمیز.
چه عواملی باعث ایجاد اختلال شخصیت ضداجتماعی می‌شود؟
اختلال شخصیت ضد اجتماعی احتمالاً در اثر ترکیبی از عوامل ایجاد می‌شود. داشتن هر یک از این خصوصیات، لزوماً به معنای ابتلای فرد به اختلال شخصیت ضد اجتماعی نیست.
تأثیرات از محیط
یک زندگی خانوادگی آشفته به پیشرفت این اختلال شخصیت کمک می‌کند. خصوصاً در مواردی که نظارت کمی از سوی والدین یا سایر الگوهای بزرگسال صورت گرفته باشد. این اختلال همچنین ممکن است در مواردی که جامعه حمایت کننده نباشد یا پاداش کمی برای رفتار مثبت فراهم کند، شایعتر باشد. در برخی شرایط، حتی ممکن است از رفتار ضد اجتماعی حمایت شود.
عوامل ژنتیکی (ارثی) یا بیولوژیکی
به نظر می‌رسد ویژگی‌های شخصیتی ضد اجتماعی بسیار وراثتی است. محققان همچنین پاسخ‌های فیزیولوژیکی خاصی را یافته‌اند که ممکن است بیشتر در افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی رخ دهد. به عنوان مثال، آنها پاسخ نسبتاً مسطحی به استرس دارند. به نظر می‌رسد اضطراب آنها از یک فرد عادی کمتر است. آنها همچنین واکنش‌های شگفت زده‌ی ضعیفی دارند. این به معنای واکنش بسیار ضعیف این افراد به صداهای بسیار بلند است. این عدم حساسیت نسبی، ممکن است بر توانایی آنها برای یادگیری ازطریق پاداش و مجازات تأثیر بگذارد.
تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی
بیماران دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی ممکن است دارای ظاهری طبیعی و گرم و صمیمی باشند ولی در زندگی شخصی آنها موارد منفی مانند دروغ گویی، فرار از مدرسه و فرار خانه، دزدی، دعوا، سوءمصرف مواد و اعمال غیر قانونی دیده می‌شود. این دسته از بیماران هیچ گونه علائمی از بیماری افسردگی یا اضطراب را از خود بروز نمی‌دهند، اما میزان تهدید به خودکشی و به طور کلی اشتغال ذهنی در مورد مسائل جسمی زیادی را دارند.
توجیهاتی که یک فرد دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی در خصوص رفتارهای ضد اجتماعی‌اش می‌تواند عنوان کند به گونه‌ای است که دیگران فکر می‌کنند واقعاً او از سر بی فکری و بی توجهی آن رفتارهای پرخطر را انجام داده است. اما باید دقت شود که به هیچ وجه این توجیه دارای محتوای ذهنی و هذیان یا هر علامت تفکر غیر منطقی دیگری نیست و حتی آنها در اکثر مواقع از حس واقعیت سنجی و هوش بالایی برخوردار هستند.
پیشگیری از اختلال به شخصیت ضد اجتماعی
موارد زیر می‌تواند در کاهش احتمال ابتلاء به اختلال شخصیت ضد اجتماعی در کودکان مستعد را کاهش دهد.
- اصلاح رفتار.
- آموزش مهارت اجتماعی.
- آموزش مهارت حل مسئله.
- آموزش والدین.
- خانواده درمانی.
درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی
بسیاری از افراد دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی بیماری خود را انکار می‌کنند و با توجه به این نشانه در برقرار روابط صمیمی با دیگران مشکل دارند و کسی از شخصیت ضد اجتماعی آنان خبر ندارد، از این رو درمان این عده عموماً با محدودیت‌هایی همراه خواهد بود.
برخی از روش‌های روان درمانی برای درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی ارائه شده است، معمولاً انتخاب روش درمانی با توجه به شرایط خاص فرد انجام می‌شود. در افراد جوان، روان درمانی خانوادگی یا گروهی تأثیر گذار است. این امر ممکن است به تغییر الگوهای مخرب رفتار، آموزش مهارتهای جدید شغلی و ارتباطی و تقویت حمایت اجتماعی فرد کمک کند. روان درمانی همچنین ممکن است به یک فرد مبتلا به این اختلال کمک کند تا حساسیت بیشتری نسبت به احساسات دیگران داشته باشد. همچنین باعث می‌شود فرد طرز تفکر جدید، قابل قبول و سازنده در مورد اهداف خود داشته باشد.
شناخت درمانی سعی در تغییر روش تفکر سوشیوپاتیک (ضد اجتماعی) فرد دارد. رفتار درمانی از پاداش و مجازات برای ارتقا رفتار خوب استفاده می‌کند. برای مقابله با علائم ناتوان کننده مثل اضطراب، خشم و افسردگی باید از دارودرمانی استفاده شود.
